سوالات متن درس 4 دین و زندگی دوازدهم⚡️تجربی و ریاضی

عبارت قر آنی: «بگو همانا نماز و عبادتهایم و زندگی و مرگم فقط برای خداست که پروردگار جهانیان است.» به کدام موضوع اشاره دارد؟ پاسخ: «خالصانه کردن کارها برای خداوند» هدف خلقت انسان، ………………» است، و این امر، جز با «……………» به دست نمی آید پاسخ: تقرب به خدا» «سعی و تلاش خود انسان» انسان، همواره بر سر کدام دو راهی در زندگی خود است؟ بنویسید پاسخ: انسان همواره بر سر دو راهی؛ «بندگی خداوند» و «بندگی هوای نفس و شیطان» قرار دارد و زندگی، صحنه انتخاب یکی  از این دو راه است. آن کس که راه توحید را بر می گزیند و در پی آن اندیشه ودل وعمل خویش را برای رضای حضرت دوست(خدا) قرار می دهنه  چه نتایجی برای او خواهد داشت؟ پاسخ: «خطراتی او را تهدید می کند» و «احتمال انحراف از توحید برای او هست) در روایت پیامبراکرم(ص)، راهیابی «شرک» به «دل انسان» از چه چیزی پنهانتر تعبیر شده است توضیح دهید پاسخ: «راهیابی شرک به دل انسان از راه رفتن مورچه ای سیاه در شب تاریک بر تخته سنگی سیاه، پنهان تر است.» پس، باید ببینیم چگونه از حریم اندیشه و دل پاسبانی کنیم تا «آفت شرک به آن راه نیابد» و «عمل ما خالص برای خداوند انجام شود». اخلاص» به چه معناست؟ پاسخ:به معنی «خالص کردن و پاک کردن یک چیز از غیر آن است.» کلمه «خلاص» در کاربرد دینی به چه معناست؟ پاسخ: بدین معناست که: «شخص اندیشه و دل خود را جایگاه خدا کند و عملش را فقط برای رضای خداوند و همان گونه که او دستور داده است، انجام دهد.» به چه چیزی در اسلام، شرط قبولی تمامی اعمالی دانسته شده است که فرد به درگاه خداوند عرضه می دارد؟ پاسخ: «اخلاص»  آیا اخلاص دارای درجات است؟ توضیح دهید. پاسخ: «بلی»، همان گونه که در ارزش گذاری طلا، عیار یا درصد خلوص آن اهمیت دارد، اعمال انسان نیز هر چه با اخلاص بالاتری همراه باشد، ارزش بیشتری دارد. مهم این است که انسان تلاش کند تا اندیشه و عمل خود را روز به روز برای خداوند خالص تر گرداند. طبق فرمایش پیامبر اکرم(ص)، مؤمنان با توجه به کدام ویژگی شان بر یکدیگر برتری پیدا می کنند؟ پاسخ: «با توجه به مراتب اخلاصشان» طبق فرمایش امام صادق (ع)، «عمل خالص» چگونه عملی است؟ پاسخ: «آن عملی است که دوست نداری کسی جز خداوند به خاطر آن کار، تو را ستایش و تمجید کند.) اخلاص چند گونه است؟ آنها را بنویسید. پاسخ: ۱- اخلاص در اندیشه

به ترتیب با کدام یک از راههای تقویت اخلاص ارتباط دارند؟ پاسخ: «افزایش معرفت نسبت به خداوند» – «افزایش معرفت نسبت به خداوند». از راههای تقویت اخلاص، تقویت روحیه حق پذیری» را توضیح دهید. پاسخ: کسی که روحیه حق پذیری دارد و در مقابل حق تسلیم است، به آسانی وارد «مسیر بندگی» می شود. زیرا افراد حق پذیر، تابع دلیل هستند و وقتی «عقل» آنان حقیقتی را یافت، به دنبال آن می روند. اما کسانی که راه دریافت حق را بر خود بسته اند و به جای پیروی از عقل؛ از «هوی و هوس» پیروی می کنند، وقتی خیرخواهی اطرافیان و دوستان را می شنوند دست به انکار می زنند و با گفتن: «دلم نمی خواهد»، راه رسیدن به حقیقت را بر خود می بندند. امیرالمؤمنین علی (ع)، به ترتیب از چه چیزهایی به عنوان «سپهسالار خدای رحمان» و «راهبر لشکر شیطان» تعبیر فرموده اند؟ پاسخ: «عقل» – «هوی و هوس». . این فرمایش امیرالمؤمنین علی (ع): «عقل، سپهسالار خدای رحمان است و هوی و هوس، راهبر لشکر شیطان و انسان کشیده  شونده میان آن دو. پس، هریک چیره شود، انسان در جایگاه او قرار خواهد گرفت.» به کدامیک از راههای تقویت اخلاص اشاره دارد؟ پاسخ: «تقویت روحیه حق پذیری» مطلب ذیل حاوی چه پیامی است آن را بنویسید عقل – دل ههوی و هوس پاسخ:دو ندا دل را به سوی خود دعوت می کند:«ندایی از عقل» و «ندایی از هوی و هوس» و این ندای هوسهای زودگذر است که آنها بدان پاسخ می دهند؟ از راههای تقویت اخلاص، «راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از اوست» آن را توضیح دهید پاسخ: نیایش و عرض نیاز به پیشگاه خداوند و یاری جستن از او برای رسیدن به اخلاص، «غفلت از خداوند را کم می کند»، محبت را در قلب تقویت می سازد» و «انسان را بهره مند از کمکهای الهی می نماید.) از راههای تقویت اخلاص، «دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات» را توضیح دهید پاسخ: «گناه»، ریشه درخت اخلاص و بندگی را می سوزاند و آن را به تدریج از بین می برد. به همین جهت، امیرالمؤمنین علی (ع) می فرماید : «تمام اخلاص، در دوری از گناهان جمع شده است.» از طرف دیگر، «ترک گناه»، «توجه به واجبات» و «اطلعت از خداوند»، درخت اخلاص را آبیاری می کند و رشد می دهد. در میان اعمال واجب، «روزه» تأثیر خاصی در تقویت اخلاص دارد. امير المؤمنین علی(ع) می فرماید: «خداوند بدان جهت روزه را واجب کرد تا اخلاص مردم را بیازماید.» میوه های درخت اخلاص را فقط نام ببرید. پاسخ: ۱- دستیابی به درجاتی از حکمت ۲- نفوذ ناپذیری در برابر وسوسه های شیطان ۳- دریافت پاداش های وصف ناشدنی از میوه های درخت اخلاص «دستیابی به درجاتی از حکمت» را توضیح دهید. پاسخ: «حکمت» به معنای علم محکم و استوار و به دور از خطاست که هدف درست و راه رسیدن به آن را نشان می دهد و مانع لغزشها و تباهیها میشود. «انسان حکیم» به درجاتی از بصیرت و روشن بینی می رسد که می تواند در شرایط سخت  و پیچیده، حق را از باطل تشخیص دهد و گرفتار باطل نشود. خداوند در قرآن کریم، علاوه بر آن که «لقمان» را به داشتن «حکمت» توصیف کرده، سفارش های اندرز و حکیمانه ای از ایشان نقل می کند. طبق فرمایش پیامبر اکرم(ص): «هر کس ۴۰ روز کارهای خود را برای خدا خالصانه انجام دهد» چه نتیجه ای برای او خواهد داشت؟ پاسخ: «چشمه های حکمت و معرفت از دل و زبانش جاری خواهد شد.» از میوه های درخت اخلاص، «نفوذ ناپذیری در برابر وسوسه های شیطان است» آن را توضیح دهید پاسخ: اگر انسان در اخلاص پیش رود، به مرحله ای می رسد که دیگر فریب وسوسه های شیطان را نمی خورد و گرفتار دامهای او نمی شود؛ زیرا شیطان، خود اقرار کرده است که توانایی فریب مؤمنان با اخلاص را ندارد. پیت ذیل نیز مؤید همین مطلب است: برو این دام بر مرغی دگر نه که عنقا را بلند است آشیانه» چرا شیطان، امروزه نیز به صورتهای گوناگون برای انسان ها دام پهن کرده است؟ پاسخ: تا هوس زودگذر آنها را تحریک و به گناه بکشاند و آنان را از بهشت جاویدان محروم سازد.  از جمله دام هایی که مقاومت در برابر آنها نیازمند روی آوردن به پیشگاه خداوند و پذیرش خالصانه فرمان های اوست، سه مورد را بنویسید. پاسخ: ۱) فیلمها، وبگاه ها و شبکه های ماهواره ای ۲) شبکه های مجازی ناسالم ۳) گروهها و دسته های منحرف اجتماعی نکته: کسی که در چنین دامهایی گرفتار شود، هم زندگی پاک و با نشاط دنیا را از دست خواهد داد و هم حیات سرشار از شادکامي أخرت. از میوه های درخت اخلاص، «دریافت پاداش های وصف ناشدنی» را شرح دهید پاسخ: بندگی خالصانه خداوند، ثمراتی دارد که چه بسا در ذهن مانگنجد و از تصور و تخيل ما فراتر رود. از جمله این پاداشهای وصف ناشدنی، دیدار محبوب حقیقی و تقرب به پیشگاه کسی است که بنا به تعبیر امیرالمؤمنین علی (ع)، « نهایت آرزوی عارفان، دوست دل های صادقان، ولی مؤمنان و معبود عالمیان است. » تهیه کننده سوالات متن درس چهارم دین و زندگی دوازدهم: جناب آقای قاسم مندوانی ۲- اخلاص در قلب

 اخلاص در اندیشه را توضیح دهید پاسخ: برای این که عمل برای خداوند خالص شود، لازم است نخست «اخلاص در اندیشه» تحقق یابد. فردی که به خداوند اعتقاد دارد باید بکوشد فکر و اندیشه خود را در این زمینه تقویت کند به طوری که همه امور خود و عالم را به دست خدا ببیند و بداند که خداوند مدیر و اداره کننده همه امور جهان است وهیچ واسطه و سببی جز به اذن و اراده او عمل نمی کند. این معنا، همان مفهوم مراتب توحید، به خصوص «توحید در ربوبیت» است. اخلاص در قلب را شرح دهید پاسخ: انسان باید تلاش کند آن چه را از توحید در اندیشه و عقل خود پذیرفته است، به یک اعتقاد قلبی و درونی تبدیل کند و با آن أنس قلبی برقرار نماید تا در رفتار و کردارش مؤثر باشد. زیرا برای این که به یک سخن درست عمل کنیم، پذیرش عقلی أن کفایت نمی کند، بلکه آن سخن باید در قلب و دل نفوذ کند، یعنی قلب نیز تسلیم آن شود. انسان مؤمن می کوشد قلبش را خانه چه کسی قرار دهد؟ توضیح دهید. پاسخ: انسان مؤمن می کوشد، قلبش را خانه «خداوند مهربان» کند و تنها به او دل ببندد و با آنان که خداوند سفارش کرده است، آنس قلبی داشته باشد. همچنین، او تلاش می کند نیتهای درونی و قلبی خود را الهی کند. چرا انسان مؤمن تلاش می کند، نیتهای درونی و قلبی خود را المی» کند؟ پاسخ: زیرا تانیت و قصد قلبی انسان از انجام یک عمل خدایی نشود، آن عمل، خدایی نمی گردد وخالصانه نمی شود. به همین دلیل، پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «ية المؤمن خير من عمله: نیت مؤمن از عمل او برتر است.» پیامبر اکرم (ص) به خاطر جایگاه مهم و ارزشمند نیت و قصد قلبی چه می فرماید؟ الف) نية المؤمن خير من عمله ] ب) انما الأعمال بالنيات – ج) فاعل الخير، خير منه ] د) فاعل الشر، شرمنه ] رابطه «دوستی» و «صحت عمل» را با ذکر مثال توضیح دهید پاسخ: انسان مؤمن، علاوه بر این که می کوشد نیت خود را خالص کند و عمل را به خاطر خدا [ برای رضایت خدا ] انجام دهد، تلاش می کند عمل را همان گونه که خداوند دستور داده است، انجام دهد.یعنی عمل را از جهت کمیت، کیفیت، زمان، مکان و شیوه همان طوری انجام دهد که خداوند می خواهد. مثلا اگر خداوند امر فرموده که نماز صبح در دو رکعت و با یک رکوع و دو سجده در هر رکعت و قبل از طلوع آفتاب انجام شود انسان مؤمن نیز تلاش می کند نماز خود را به همین صورت انجام دهد تا صحیح و درست انجام داده باشد. در هر عملی باید چند حسن موجود باشد بنویسید پاسخ: «دو تا»؛ ۱) محسن فاعلی ۲) حسن فعلی. محسن فاعلی: بدین معناست که انجام دهنده کار، دارای معرفت درست و نیت الهی باشد. سن فعلی: بدین معناست که [شخص]، کار را به درستی و به همان صورت که خدا فرمان داده است، انجام دهند راههای تقویت اخلاص را فقط نام ببرید پاسخ: ۱- افزایش معرفت نسبت به خداوند ٢- تقویت روحیه حق پذیری ٣- راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از او 4- دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات از راههای تقویت اخلاص، «افزایش معرفت نسبت به خداوند» را توضیح دهید پاسخ: پیوند محکمی میان «معرفت به خداوند» و «ایمان به او» وجود دارد. همچنین ارتباط دقیقی میان «ایمان به خداوند» و «اخلاص» برقرار است. بنابراین، هر قدر که معرفت ما به خداوند «بیشتر» شود، به افزایش درجه اخلاص کمک خواهد کرد. پس، خوب است ساعاتی را صرف تفکر در آیات و نشانه های الهی کنیم تا بیشتر دریابیم که: « آفرینش همه تنبیه خداوند دل است دل ندارد که ندارد به خداوند اقرار این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار »  پیام بیت؟ «مهر رخسار تو می تابد ز ذرات جهان هر دو عالم پر زنور و دیده نابینا چه سود» را بنویسید پاسخ: اگر کسی گرفتار غفلت شد و چشم اندیشه را به روی جهان بست، آیات الهی را نخواهد یافت و دل به مهر او نخواهد داد. ” با ذکر مثالی توضیح دهید که: «چگونه عملی که بر اساس معرفت و آگاهی باشد، بسیار ارزشمندتر و مقدس تر از عملی است که در آن معرفتی نیست یا با معرفت اندکی صورت می گیرد؟ پاسخ: مثلا نمازی که با معرفت انجام بگیرد، بسیار ارزشمندتر از نمازی است که به جا آورنده آن نمی داند چه می گوید. حتی گاه پیش می آید که انسانهای نادان به تصور اینکه کار خیر می کنند، مرتکب گناهان بزرگ می شوند. «جریان جنگ صفین» و «نهضت بیداری اسلامی در کشورهای مسلمانان خاور میانه و شمال آفریقا»،

به ترتیب با کدام یک از راههای تقویت اخلاص ارتباط دارند؟ پاسخ: «افزایش معرفت نسبت به خداوند» – «افزایش معرفت نسبت به خداوند». از راههای تقویت اخلاص، تقویت روحیه حق پذیری» را توضیح دهید. پاسخ: کسی که روحیه حق پذیری دارد و در مقابل حق تسلیم است، به آسانی وارد «مسیر بندگی» می شود. زیرا افراد حق پذیر، تابع دلیل هستند و وقتی «عقل» آنان حقیقتی را یافت، به دنبال آن می روند. اما کسانی که راه دریافت حق را بر خود بسته اند و به جای پیروی از عقل؛ از «هوی و هوس» پیروی می کنند، وقتی خیرخواهی اطرافیان و دوستان را می شنوند دست به انکار می زنند و با گفتن: «دلم نمی خواهد»، راه رسیدن به حقیقت را بر خود می بندند. امیرالمؤمنین علی (ع)، به ترتیب از چه چیزهایی به عنوان «سپهسالار خدای رحمان» و «راهبر لشکر شیطان» تعبیر فرموده اند؟ پاسخ: «عقل» – «هوی و هوس». . این فرمایش امیرالمؤمنین علی (ع): «عقل، سپهسالار خدای رحمان است و هوی و هوس، راهبر لشکر شیطان و انسان کشیده  شونده میان آن دو. پس، هریک چیره شود، انسان در جایگاه او قرار خواهد گرفت.» به کدامیک از راههای تقویت اخلاص اشاره دارد؟ پاسخ: «تقویت روحیه حق پذیری» مطلب ذیل حاوی چه پیامی است آن را بنویسید عقل – دل ههوی و هوس پاسخ:دو ندا دل را به سوی خود دعوت می کند:«ندایی از عقل» و «ندایی از هوی و هوس» و این ندای هوسهای زودگذر است که آنها بدان پاسخ می دهند؟ از راههای تقویت اخلاص، «راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از اوست» آن را توضیح دهید پاسخ: نیایش و عرض نیاز به پیشگاه خداوند و یاری جستن از او برای رسیدن به اخلاص، «غفلت از خداوند را کم می کند»، محبت را در قلب تقویت می سازد» و «انسان را بهره مند از کمکهای الهی می نماید.) از راههای تقویت اخلاص، «دوری از گناه و تلاش برای انجام واجبات» را توضیح دهید پاسخ: «گناه»، ریشه درخت اخلاص و بندگی را می سوزاند و آن را به تدریج از بین می برد. به همین جهت، امیرالمؤمنین علی (ع) می فرماید : «تمام اخلاص، در دوری از گناهان جمع شده است.» از طرف دیگر، «ترک گناه»، «توجه به واجبات» و «اطلعت از خداوند»، درخت اخلاص را آبیاری می کند و رشد می دهد. در میان اعمال واجب، «روزه» تأثیر خاصی در تقویت اخلاص دارد. امير المؤمنین علی(ع) می فرماید: «خداوند بدان جهت روزه را واجب کرد تا اخلاص مردم را بیازماید.» میوه های درخت اخلاص را فقط نام ببرید. پاسخ: ۱- دستیابی به درجاتی از حکمت ۲- نفوذ ناپذیری در برابر وسوسه های شیطان ۳- دریافت پاداش های وصف ناشدنی از میوه های درخت اخلاص «دستیابی به درجاتی از حکمت» را توضیح دهید. پاسخ: «حکمت» به معنای علم محکم و استوار و به دور از خطاست که هدف درست و راه رسیدن به آن را نشان می دهد و مانع لغزشها و تباهیها میشود. «انسان حکیم» به درجاتی از بصیرت و روشن بینی می رسد که می تواند در شرایط سخت  و پیچیده، حق را از باطل تشخیص دهد و گرفتار باطل نشود. خداوند در قرآن کریم، علاوه بر آن که «لقمان» را به داشتن «حکمت» توصیف کرده، سفارش های اندرز و حکیمانه ای از ایشان نقل می کند. طبق فرمایش پیامبر اکرم(ص): «هر کس ۴۰ روز کارهای خود را برای خدا خالصانه انجام دهد» چه نتیجه ای برای او خواهد داشت؟ پاسخ: «چشمه های حکمت و معرفت از دل و زبانش جاری خواهد شد.» از میوه های درخت اخلاص، «نفوذ ناپذیری در برابر وسوسه های شیطان است» آن را توضیح دهید پاسخ: اگر انسان در اخلاص پیش رود، به مرحله ای می رسد که دیگر فریب وسوسه های شیطان را نمی خورد و گرفتار دامهای او نمی شود؛ زیرا شیطان، خود اقرار کرده است که توانایی فریب مؤمنان با اخلاص را ندارد. پیت ذیل نیز مؤید همین مطلب است: برو این دام بر مرغی دگر نه که عنقا را بلند است آشیانه» چرا شیطان، امروزه نیز به صورتهای گوناگون برای انسان ها دام پهن کرده است؟ پاسخ: تا هوس زودگذر آنها را تحریک و به گناه بکشاند و آنان را از بهشت جاویدان محروم سازد.  از جمله دام هایی که مقاومت در برابر آنها نیازمند روی آوردن به پیشگاه خداوند و پذیرش خالصانه فرمان های اوست، سه مورد را بنویسید. پاسخ: ۱) فیلمها، وبگاه ها و شبکه های ماهواره ای ۲) شبکه های مجازی ناسالم ۳) گروهها و دسته های منحرف اجتماعی نکته: کسی که در چنین دامهایی گرفتار شود، هم زندگی پاک و با نشاط دنیا را از دست خواهد داد و هم حیات سرشار از شادکامي أخرت. از میوه های درخت اخلاص، «دریافت پاداش های وصف ناشدنی» را شرح دهید پاسخ: بندگی خالصانه خداوند، ثمراتی دارد که چه بسا در ذهن مانگنجد و از تصور و تخيل ما فراتر رود. از جمله این پاداشهای وصف ناشدنی، دیدار محبوب حقیقی و تقرب به پیشگاه کسی است که بنا به تعبیر امیرالمؤمنین علی (ع)، « نهایت آرزوی عارفان، دوست دل های صادقان، ولی مؤمنان و معبود عالمیان است. » تهیه کننده سوالات متن درس چهارم دین و زندگی دوازدهم: جناب آقای قاسم مندوانی